Πόσο πραγματική είναι η δυνητική μας ζωή;

“Δεν υπάρχει αλήθεια ή πραγματικότητα για ένα ζωντανό ανθρώπινο πλάσμα, εκτός από εκείνη που συμμετέχει, τη συνειδητοποιεί ή έχει κάποια σχέση μαζί της.”
Ρόλο Μαίη

Η διατύπωση αυτή του Ρόλο Μαίη, ερχόμενη από το παρελθόν, το 1969, τότε που η ιδέα ενός πλήρως διασυνδεδεμένου κόσμου παρουσιαζόταν μόνο ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας, έρχεται να απαντήσει στην ερώτηση “Πόσο πραγματικός είναι ο  κυβερνοχώρος”.

Για τις επιστήμες και τους επιστήμονες του διαδικτύου δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η “δυνητική πραγματικότητα” είναι εξίσου πραγματική με την “πραγματική πραγματικότητα”. Για την ακρίβεια, για τη μεταμοντέρνα φιλοσοφική θεώρηση, η “πραγματική πραγματικότητα” είναι απλά ένα υποσύνολο της “δυνητικής” ή οποία περιλαμβάνει όλους τους εν δυνάμει τρόπους ύπαρξης. Έτσι ένας από τους τρόπους που υπάρχουμε ή που δυνάμεθα να υπάρξουμε, είναι ο τρόπος που όλοι γνωρίζουμε, δηλαδή η ενσώματη ύπαρξή μας, με ό,τι αυτή συνεπάγεται.  Υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα μιας ύπαρξης, δείγματα της οποίας αρχίζουμε να βλέπουμε με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, που υπερβαίνει τα όρια του ανθρωπίνου σώματος και της παραδοσιακής δόμησης και δομής της ανθρώπινης ταυτότητας. Αυτή η προσέγγιση “επιτρέπει” και “αποδέχεται” υπάρξεις με πολλαπλές ή διαφορετικές ταυτότητες, για παράδειγμα υιοθέτηση του ρόλου και των δύο φύλων, διαφορετικών ηλικιών, διαφορετικών σωματότυπων και διαφορετικούς τύπους σχέσεων.  Μπορώ για παράδειγμα στην “πραγματικότητά” μου να είμαι γυναίκα και στη “δυνητικότητα” μου να είμαι άντρας; Η απάντηση είναι ότι μπορώ. Μπορώ να δημιουργήσω μία δυνητική ταυτότητα με όλα τα αντρικά χαρακτηριστικά και να έχω μία δυνητική ζωή ως άντρας στον κυβερνοχώρο. Τι σημαίνει αν το κάνω αυτό; Αυτό είναι μία ερώτηση που οι κοινωνικοί επιστήμονες, οι ψυχολόγοι και οι θεραπευτές θα κληθούν να απαντήσουν τα επόμενα χρόνια.

Κατά τη γνώμη μου η νέα μεγάλη πρόκληση στο χώρο της ψυχοθεραπείας, θα παρουσιαστεί μέσα στην επόμενη δεκαετία, όταν οι πελάτες μας θα ανήκουν στη Generation Z. Άνθρωποι της τεχνολογίας και του κυβερνοχώρου, για τους οποίους έννοιες όπως οι διαπροσωπικές σχέσεις, η ευελιξία της ταυτότητας κλπ θα έχουν τελείως διαφορετική σημασία από αυτή που έχουν για εμάς. Ίσως μερικές φορές να διατεινόμαστε ότι ένα friend request ή ένα ufriend/block είναι ήσσονος σημασίας, όμως μπορεί να είναι μία πραγματική και ιδιαίτερης σημασίας αποδοχή ή ματαίωση/απόρριψη για κάποιον.

Τώρα μιλάμε για internet addiction, αλλά θα έπρεπε να σκεφτόμαστε και να ερευνούμε τον τρόπο που θα ανοίξουμε την υπάρχουσα πραγματικότητά μας και πως θα αποδεχτούμε τη δυνητική.  Ανάγοντας σε όρους του υπαρξισμού πρέπει να επιδιώξουμε να είμαστε πιο ανοιχτοί σε διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης. Επιπλέον οι δυνατότητες που μας παρουσιάζονται με τον κυβερνοχώρο και τις νέες τεχνολογίες, δίνουν νέες προοπτικές στη ρήση του Sartre ότι η “‘Ύπαρξη προηγείται της Ουσίας”, διότι καθιστούν το σώμα μας  ένα εργαλείο  πραγμάτωσης της ύπαρξής μας και όχι την ύπαρξή μας αυτή καθ’εαυτή.

Σε κάθε περίπτωση ο κυβερνοχώρος έχει ήδη δημιουργήσει για τους κοινωνικούς επιστήμονες ένα ευρύ πεδίο έρευνας, το οποίο οφείλουμε να εξερευνήσουμε διατηρώντας μία ανοιχτή στάση τόσο ως προς τον “ορισμό”, όσο και ως προς τις μορφές της  ύπαρξης.  Θα έρθει η ώρα που στη θεραπεία θα πρέπει να μπορούμε να αποδεχτούμε ότι μία δυνητική σχέση είναι μία πραγματική σχέση και ένας δυνητικός φίλος είναι ένας εξίσου πραγματικός φίλος.